شناسایی عوامل موثر بر ظرفیت نوآوری بنگاه¬های اقتصادی: مطالعه موردی شرکت¬های اتوماسیون صنعتی ایران

این مقاله به موضوع ظرفیت نوآوری و نحوه اندازه¬گیری آن در بنگاه¬های اقتصادی می¬پردازد. ظرفیت نوآوری، توان بالقوه یک بنگاه/کشور در انجام فعالیت¬های نوآورانه است که از آن جمله می¬توان به معرفی و عرضه محصولات و خدمات جدید، رویه‌ها و فرایندهای نو و یا ایده‌های جدید در رابطه با سازمان اشاره کرد. در این مقاله مفهوم ظرفیت نوآوری و دیگر مفاهیم مرتبط با آن تبیین شده و معیارها و مدل¬های ارزیابی ظرفیت نوآوری مورد بررسی قرار گرفته است. از میان مدل¬های موجود، مدل نظری ارائه شده توسط مورل و بولی (محققین فرانسوی)، انتخاب و توسعه داده شده است. همچنین ابزاری (یک پرسشنامه) برای ارزیابی ظرفیت نوآوری در سطح بنگاه¬های اقتصادی، بر مبنای این مدل طراحی و به هدف اعتبارسنجی سازه¬ای، در میان 108 شرکت اتوماسیون صنعتی ایران توزیع شده و مورد آزمایش قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی, پایایی و روایی پرسشنامه را مورد تایید قرار داده و به علاوه امکان بکارگیری آن را در شرایط کسب و کار ایران نشان می¬دهد. دستاورد دیگر تحقیق، ارائه یک دسته¬بندی اولیه از عوامل شکل¬دهنده ظرفیت نوآوری است که در قالب پنج شاخصه کلی تقسیم می¬شوند: "ایجاد فضای کاری مناسب از طریق رهبری فعالیت¬های نوآوری"، "رویه¬مند بودن فرایندها و ارتباطات درون و برون سازمانی"، "مدیریت استراتژیک دانش"، "جمع¬آوری و تولید ایده¬های نو" و "مدیریت منابع انسانی بر محور نوآوری". این عوامل به همراه پرسشنامه تایید شده می¬تواند مبنای تحقیقات بعدی را تشکیل دهد.